"Üreme sağlığı" toplumların gelişmişlik kriterlerinden biridir. Sağlıklı,
geleceği planlı, refah düzeyi yüksek toplumların oluşmasında üreme
sağlığının önemi başta gelişmiş ülkeler olmak üzere, son dönemde yapılan
Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (ICPD- Kahire), Pekin ve
Birleşmiş Milletlerin düzenlediği, çok katılımlı birçok toplantıda bilimsel
çalışmalarla vurgulanmıştır. Bu konu sadece vurgulanmakla kalmamış,
hükümetler, yapılması gerekenleri belirleyerek belirli bir süre içinde üreme
sağlığının iyileştirilmesini taahhüt etmişlerdir .
Dünya Sağlık Örgütü, üreme sağlığını; üreme sistemi onun işlevleri ve
işleyiş süreciyle ilgili, sadece hastalığın olmaması değil, bütün bunlara ilişkin
fiziksel zihinsel ve sosyal yönden bütünü ile iyi olma durumu olarak
tanımlamaktadır. Üreme sağlığı aynı zamanda, insanların doyurucu ve
güvenli bir cinsel yaşamlarının olması, üreme yeteneğinin varlığı ve üreme
yeteneklerini kullanma hakkına sahip olmaları demektir
Üreme sağlığına önemli bir tehdit oluşturan cinsel yolla bulaşan
hastalıklar (CYBH) tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli morbidite
ve mortaliteye neden olan sağlık sorunlarından birisidir. Tüm dünyada her yıl
yaklaşık olarak 30 milyon genital Human Papillomavirüs (HPV) enfeksiyonu
tanısı konulmaktadır ve dünya genelinde en yaygın cinsel yolla bulaşan
hastalık HPV’dir . Cinsel yolla bulaşan hastalık sıralamasında HPV,
Amerika Birleşik Devletleri’nde klamidya ve trikomanastan sonra üçüncü
sırada, viral hastalıklar arasında ise birinci sıradadır. Seksüel yönden aktif
kadın ve erkeklerin %80’ine yaşamlarının bir döneminde HPV bulaşacağı
tahmin edilmektedir. Her kadın, sosyokültürel ve ekonomik düzeyinden
bağımsız olarak HPV enfeksiyonu için risk altındadır. Ülkemizde ise HPV
sıklığı hakkında sağlıklı bir istatistiksel bilgi yoktur.
HPV oldukça bulaşıcı bir virüstür ve genital bölgedeki lezyonların
mukozalar ya da genital bölgelerle (cinsel ilişkide olduğu gibi) kısa süreli
teması dahi bulaşması için yeterlidir. Cinsel temas esnasında erkek genital

bölgesinin kondomla korunmayan kısımlarından kadına ya da tam tersi
kadından erkeğe bulaşma söz konusu olabilir. Bu sebepten kondom
kullanımı, HPV bulaşmasını kesinlikle önler denilememektedir. Genital bölge
mukozasının vajina yoluyla dış ortama açık olması nedeniyle özellikle
erkekten kadına daha kolay bulaşır. Belirtiler bireysel özelliklerden oldukça
etkilenir ve özellikle erkeklerde enfeksiyon tümüyle belirtisiz seyredebilir.
Çoğu kişi enfekte olduğunun farkında değildir
HPV, genital siğiller, genital kanserler (serviks, vulva, vajina, penis,
anüs), orofarengeal kanserler, laringeal papillomatozis, ve muhtemelen bazı
deri kanserlerinin etiyolojisinde de rol almaktadır . Dünya üzerinde her iki
dakikada bir kadının ölümüne neden olan ve kadınlarda meme kanserinden
sonra en sık görülen ikinci kanser olan serviks kanserinin %99’dan fazlasının
sebebi HPV’dir . Serviks kanseri aynı zamanda önemli bir mortalite
nedenidir ve kadınlarda görülen tüm kanserlerin yaklasık %12’sini
oluşturmaktadır. Yıllık yeni olgu sayısı yaklasık yarım milyon olup, yeni
olguların %80-90’ı gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir. Dünya’da
2000 yılında tanımlanan yeni olgu sayısı 471.000, serviks kanseri nedeni ile
olan ölümlerin sayısı ise 288.000 dir
HPV, bulaşıcılığının yüksek olması, özellikle kadının pasif olarak
HPV’ye yakalanma riski, enfeksiyonun sonuçlarının fizyolojik ve psikolojik
açıdan özellikle de kadınlarda kansere kadar giden sonuçlar doğurması
nedeniyle önemli bir sorundur. HPV enfeksiyonun varlığının bilinmesi, bulaşın
engellenmesi ve serviks kanserinden korunma için önemlidir. Fakat
enfeksiyonun genellikle asemptomatik seyretmesi tanıyı güçleştirmekte,
zaten kolay bulaşan HPV’nin bulaşıcılığını daha da artırmaktadır. HPV
bulaşan kadınlarda ise Pap smear testin düzenli yaptırılması serviks
kanserinden korunmak için alınabilecek en büyük önlemdir. Bu sebepten
HPV pozitif ve negatif kadınların, üreme sağlığı çerçevesi içinde, özellikle
riskli davranışlarının ve bilgilerinin ortaya çıkarılması gerekmektedir. Diğer
CYBH’larda olduğu gibi HPV’den korunma önemli olup, enfekte kadınlar için
başkalarına bulaşın ve serviks kanserinin önlenmesi, üreme sağlığı
açısından önemlidir.

Kadınlarda, özellikle HPV pozitif kadınlarda, servikal kanserden ve
diğer CYBH’den korunma, başkalarına bulaştırılmasını önleme açısından
farkındalık yaratmak önemlidir. Bu nedenle sağlık personeli olarak bu
farkındalığın ne ölçüde yaratılması gerektiği, kadınların hangi ve ne düzeyde
bilgiye ihtiyaç duyduklarını belirlenmesi gerekmektedir. En önemlisi ise
HPV’den korunma açısından, birincil korunma şansını kaçırmış olan bu grup
için ikincil korunmaya yönelik alınması gereken önlemlerle, henüz birincil
koruma şansı bulunan HPV negatif kadınlara da HPV’den korunma ve erken
tanıya yönelik hemşireler tarafından verilecek eğitim ve danışmanlık
hizmetlerinin planlanması açısından önemlidir.

Yard.Doç.Dr Levent TÜRK (Dr. Medusa) Muayehane: Küçük Langa Caddesi, No:30 – 12 YENİKAPI/ İSTANBUL 0505 600 40 10 – 0212 586 81 80 Mail: drleventturk@gmail.com